Dictionnaire de la cuisine

Danvez ennañ ur c'henfeur bras a lipid, arveret evel aozenn geginañ, druzoni boazhañ, araez mirout hag ivez evel boued. An danvezennoù druz a vez arveret evel gwezherioù dreist holl : bennozh d'o gwiadezh ha d'o c'henaoz e kevaraezont poazhañ ar bouedoù hep o leskiñ, aesaat a reont prientidigezh ar fetisennoù hag al livrizhennoù ; diogeliñ a reont ar mirout dre vateriañ. Hogen danvezioù bevañs ez int ivez (amanenn kakao pe amanenn kraoñ douar, amanenn war ar bara, eoul gant gwinegr pe lard). Kemm a lakaer dreist holl etre an druzennoù a orin loenel (tennet eus behin ha laezh loened 'zo) hag an druzennoù a orin plantel (tennet eus ar greun hag eus ar frouezh eoulus). Ouzhpenn al lipid e tegasont d'ar bevedeg trenkennoù druz bevret – peurvec'h ha liesamvec'h – ha vitamin, vitamin A dreist holl (en amanenn pergen). An holl zo gremmus kenan (eus 700 da 900 Kcal evit 100 g) ha pistriek ez eont mard int digenaozet dre redommañ. Reoù 'zo ne vezont ket danvezet kriz (bloneg, lard lounezhi) ; reoù all ne c'hellont ket bezañ tommet (eoul kraoñ). Ar peder druzenn arveret ar muiañ e Frañs a glot ouzh pevar hevlezva : an amanenn (Norzh, Kornog), ar bloneg (Reter, Kreiz), an eoul olivez (Gevred) ha druzoni gwazi (Mervent). E par ar bed ez anavezer ivez meur a lañs : fritadurioù en eoul e Spagn, amanenn ha dienn e Lec'hlenn, amanenn karite en Afrika, ghi en India, bloneg hag eoul sezam er Reter, druzoni lounezhi oc'hen e Saoz, h.a. Aet da get eo koulz lavarout danvezioù druz 'zo (eoul irvin) ; reoù all zo bremañ (margarin plantel, eoul parafin). Ent hevlezouriel, an amanenn fresk hag an eoul olivez a gentañ gwask a vez sellet outo evel an druzennoù gwellañ. Araokaat ar vouedouriezh zo bet lañsus da grouidigezh aozadoù nevez, enno kalz a drenkennoù druz liesamvec'h (eoul tro-heol, maiz, soya, kolza, h.a.), danvezet er sasuniezhoù yen.